بازارگردانی چیست؟ این سوال برای بسیاری از افرادی که در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند و به دنبال ثبات و نقدشوندگی در معاملات خود هستند، اهمیت بالایی دارد. در حقیقت، بازارگردانی یکی از مهم‌ترین مفاهیم و ابزارهایی است که باعث تنظیم جریان عرضه و تقاضا در بازارهای مالی می‌شود. بازارگردانی به شکل‌گیری تعادل در بازار کمک می‌کند و از نوسانات شدید قیمتی جلوگیری می‌نماید.
در این مقاله از گروه خدمات بازار سرمایه پاسارگاد، علاوه بر پاسخ به سوال بازارگردانی چیست، یک بررسی جامع از مفهوم، مزایا و فرآیندهای بازارگردانی در بورس انجام شده و انواع صندوق‌های مرتبط و همچنین نقش مهم بازارگردانان در بازار توضیح داده می‌شود. تفاوت بازارگردانی با سبدگردانی و همچنین تعهد پذیره‌نویسی بررسی می‌شود.
بازارگردانی چیست؟
بازارگردانی به معنای خرید و فروش مستمر سهام در بازار بورس با هدف حفظ تعادل بین عرضه و تقاضا است. بازارگردانان با تنظیم میزان خرید و فروش و عرضه و تقاضا برای سهام، از نوسانات شدید در قیمت آن‌ها جلوگیری می‌نمایند. بازارگردان‌ها معمولاً شرکت‌های مالی یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که مجوز بازارگردانی از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت کرده‌اند.
بازارگردانی برای جلوگیری از شکل‌گیری شرایط بحرانی در بازار انجام می‌شود. اگر تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران به طور هم‌زمان اقدام به فروش سهام خود کنند، ممکن است قیمت سهام کاهش یابد و باعث نوسانات شدید در بازار شود. بازارگردان‌ها در چنین شرایطی وارد می‌شوند و با خرید سهام از کاهش شدید قیمت جلوگیری می‌کنند، یا در زمان افزایش شدید تقاضا با فروش سهام از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها جلوگیری می‌نمایند. در واقع هدف بازارگردانی این است که تا حد ممکن از قفل شدن بازار در صف فروش یا صف خرید جلوگیری کند و تعادل را در بازار حفظ کند.
بازارگردانی در بورس چگونه انجام می‌شود؟
بازارگردانی در بورس از طریق شرکت‌های مجاز و دارای پروانه انجام می‌شود. این شرکت‌ها که بازارگردان نامیده می‌شوند، موظفند بر اساس قوانین بورس به طور منظم در فرآیند خرید و فروش سهام شرکت کنند. وظیفه بازارگردان این است که به هنگام کمبود تقاضا، اقدام به خرید سهام کند و زمانی که عرضه زیادی وجود دارد، سهام را به فروش برساند. برای انجام این وظیفه، بازارگردانان باید دارای نقدینگی کافی و توانایی مدیریت ریسک باشند.
روش‌های مختلفی در بازارگردانی سهام مورد استفاده قرار می‌گیرد که بازارگردانی مبتنی بر حراج یکی از معروف‌ترین روش‌ها است. در این روش، بازارگردان درخواست‌های خرید و فروش خود را در یک بازه قیمت بالا و پایین قیمت لحظه‌ای سهم قرار می‌دهد و از این طریق نوسان قیمت را کنترل می‌کند.
معمولاً شرکت‌هایی که مجوز بازارگردانی دریافت می‌کنند، توسط سازمان بورس ارزیابی می‌شوند و پس از تأیید صلاحیت، مجوز فعالیت به آن‌ها داده می‌شود. این شرکت‌ها باید از ساختار مالی مناسب و تیم مدیریت دارایی حرفه‌ای برخوردار باشند تا بتوانند به درستی به وظایف خود عمل کنند. گروه خدمات بازار سرمایه پاسارگاد یکی از شرکت‌های دارای مجوز بازارگردانی است که با استفاده از صندوق بازارگردانی اندیشه زرین پاسارگاد در بازارگردانی سهام مربوط به گروه مالی پاسارگاد فعالیت می‌کند.
مزایای بازارگردانی چیست؟
در پاسخ به سوال مزایای بازارگردانی چیست می‌توان جنبه‌های مختلف آن مثل اثر مثبت آن در بازار و همچنین اثر مثبت آن بر روی خود شرکت اشاره کرد. بازارگردانی مزایای بسیاری برای بازار و سرمایه‌گذاران دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به افزایش نقدشوندگی سهام اشاره کرد. با وجود بازارگردان‌ها، سرمایه‌گذاران می‌توانند در هر زمانی سهام خود را با قیمتی مناسب و منصفانه خریداری یا به فروش برسانند. این امر باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران اطمینان بیشتری نسبت به توانایی خود برای ورود و خروج از بازار داشته باشند.
کاهش نوسانات قیمت از دیگر مزایای مهم فرایند بازارگردانی در بازار است. در واقع، بازارگردان‌ها با خرید در زمان‌های کاهش قیمت و فروش در زمان‌های افزایش قیمت، از بروز نوسانات شدید جلوگیری می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود که اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار بیشتر شود، زیرا آن‌ها مطمئن خواهند بود که قیمت سهام به صورت غیرمنطقی کاهش یا افزایش نمی‌یابد. همچنین، بازارگردانی به حفظ قیمت منصفانه برای سهام کمک می‌کند و از دست‌کاری قیمت توسط برخی از سرمایه‌گذاران یا نهادهای حقوقی جلوگیری می‌نماید.
مزایا و معایب بازارگردانی برای بازارگردان چیست؟
بازارگردانی برای بازارگردان‌ها علاوه بر مزایا، چالش‌ها و ریسک‌هایی نیز به همراه دارد. از جمله مزایای این فعالیت می‌توان به دریافت کارمزد ثابت یا درصدی از معاملات اشاره کرد. همچنین، بازارگردان‌ها به دلیل نقش حیاتی در تثبیت بازار، از توجه و اعتماد سازمان بورس و سرمایه‌گذاران برخوردارند.
با این حال، این فعالیت‌ها ریسک‌هایی نیز به همراه دارد. بازارگردانان ممکن است به دلیل نوسانات شدید قیمت سهام متحمل زیان‌های قابل توجهی شوند. همچنین، مدیریت حجم بالای معاملات و حفظ تعادل میان خرید و فروش سهام، نیازمند تحلیل دقیق و برنامه‌ریزی حرفه‌ای است که ممکن است در شرایط بحرانی بازار چالش‌برانگیز باشد.
صندوق اختصاصی بازارگردانی چیست؟
صندوق‌های اختصاصی بازارگردانی، صندوق‌هایی هستند که به صورت ویژه برای بازارگردانی سهام‌های خاص طراحی شده‌اند. این صندوق‌ها به شرکت‌های خاصی مرتبط هستند و وظیفه دارند سهام آن شرکت یا شرکت‌ها را در بازار مدیریت کنند. بازارگردان‌های این صندوق‌ها با تحلیل دقیق شرایط بازار، به خرید و فروش سهام زیرمجموعه می‌پردازند تا از نوسانات شدید جلوگیری شود و قیمت سهام در یک سطح مناسب باقی بماند.
صندوق اختصاصی بازارگردانی می‌تواند برای شرکت‌هایی که به تازگی وارد بورس شده‌اند یا به دلایل مختلف با کاهش یا افزایش شدید قیمت مواجه‌اند، بسیار مفید باشد. این صندوق‌ها به حفظ تعادل در قیمت سهام کمک می‌کنند و به این ترتیب از زیان‌های احتمالی ناشی از نوسانات شدید جلوگیری می‌نمایند.
صندوق بازارگردانی اندیشه زرین پاسارگاد
صندوق بازارگردانی اندیشه زرین پاسارگاد یکی از صندوق‌های معتبر و فعال در بازار سرمایه ایران است که با هدف تنظیم و تثبیت قیمت سهام شرکت‌های خاصی که بیشتر در بورس فعالیت می‌کند. این صندوق به عنوان یکی از ابزارهای مهم در بازار سرمایه، نقش حیاتی در افزایش نقدشوندگی و ثبات قیمت سهام شرکت‌های زیرمجموعه خود ایفا می‌کند.
صندوق اندیشه زرین پاسارگاد یکی از صندوق‌های گروه خدمات بازار سرمایه پاسارگاد است که با مدیریت حرفه‌ای و تیمی متخصص، توانسته است سهم مهمی در ایجاد اعتماد سرمایه‌گذاران و حفظ تعادل در بازار داشته باشد. از جمله وظایف این صندوق، جلوگیری از کاهش یا افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها و حمایت از سرمایه‌گذاران خرد است.
تفاوت سبدگردانی و بازارگردانی چیست؟
بازارگردانی و سبدگردانی دو مفهوم متفاوت در بازار سرمایه هستند که هر یک اهداف و وظایف متفاوتی دارند. بازارگردانی به معنای تنظیم عرضه و تقاضا در بازار و جلوگیری از نوسانات شدید است، در حالی که سبدگردانی به معنای مدیریت دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های افراد حقیقی و حقوقی با هدف کسب سود است.
سوال تفاوت سبدگردانی و بازارگردانی چیست را می‌توان با اشاره به هدف فعالیت و افراد فعال در آن پاسخ داد. بازارگردان‌ها عمدتاً نهادهای حقوقی هستند که با هدف حفظ ثبات بازار فعالیت می‌کنند و خرید و فروش دارایی توسط آن‌ها برای افزایش نقدشوندگی بازار است. این در حالی است که در سبدگردانی، افراد حقیقی نیز در کنار افراد حقوقی می‌توانند نقش ایفا کنند و هدف همگی آن‌ها افزایش ارزش دارایی‌ها و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری است.
تفاوت تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی چیست؟
تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی دو مورد از اصلی‌ترین فعالیت‌های گروه‌های خدمات بازار سرمایه و دیگر نهادهای مالی هستند که با هدف تسهیل فرایندهای سرمایه‌گذاری تعریف شده‌اند. وظیفه اصلی در بازارگردانی، افزایش نقدشوندگی و حفظ ثبات قیمت سهام است تا از نوسانات غیر عادی قیمت جلوگیری شود. بازارگردانی معمولاً در بازارهای ثانویه (پس از عرضه اولیه) انجام می‌شود. در مقابل، تعهد پذیره‌نویسی فرآیندی است که در آن یک نهاد مالی متعهد می‌شود تا در صورت عدم موفقیت در فروش کامل سهام یک شرکت در مرحله عرضه اولیه، باقیمانده سهام را خریداری کند.
بنابراین، در تعهد پذیره‌نویسی هدف اطمینان از فروش کامل سهام شرکت در عرضه اولیه اما در بازارگردانی هدف حفظ نقدشوندگی معاملات سهام در بازار ثانویه است. در تعهد پذیره‌نویسی، نهاد مالی تنها در صورتی که عرضه اولیه سهام به صورت کامل انجام نشود، متعهد به خرید سهام خواهد بود و پس از آن مسئولیت دیگری بر عهده ندارد اما در بازارگردانی، نهاد متولی باید دائم در بازار ثانویه فعالیت کند و قیمت سهام را براساس شرایط موجود به تعادل رساند.
سوالات متداول
لیست صندوق های بازارگردانی را از کجا ببینم؟
برای مشاهده لیست صندو‌های بازارگردانی می‌توانید به وب سایت فیپیران مراجعه کرده و با استفاده از گزینه فیلتر، نوع صندوق را روی صندوق های بازارگردانی تنظیم کنید.
چگونه در صندوق های بازارگردانی سرمایه‌گذاری کنم؟
سرمایه‌گذاری در صندوق های بازارگردانی تنها برای افراد حقوقی امکان‌پذیر است. نهادهای مالی می‌توانند با دریافت مجوز بازارگردانی از سازمان بورس و اوراق بهادار به مدیریت نقدشوندگی سهام زیرمجموعه بپردازند. افراد حقیقی امکان سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ها را ندارد و می‌توانند از دیگر انواع صندوق‌ها که ریسک سیستماتیک کمتری دارند یا سبدگردانی اختصاصی برای فعالیت خود استفاده کنند.