احتمالا شما هم در اخبار و مباحث اقتصادی بارها عبارت بازار پول و بازار سرمایه به گوشتان خورده است اما نمی‌دانید که دقیقا منظور از بازار پول و سرمایه چیست. در واقع مفاهیم بازار پول و بازار سرمایه یک دسته‌بندی کلی از بازارهای مالی را براساس زمان سررسید و میزان نقدشوندگی نشان می دهد که هر کدام ویژگی‌ها، کارکردها و بازیگران مختلفی دارند.
در این مقاله از گروه خدمات بازار سرمایه پاسارگاد سوالات بازار پول چیست و بازار سرمایه چیست را با بررسی اهداف آن‌ها، ابزارهای مالی مورد استفاده، بازیگران و مزایا و معایب هر کدام پاسخ می‌دهیم و سوال تفاوت بازار پول و سرمایه چیست را براساس اطلاعات ارائه شده بررسی می‌کنیم تا یک دیدگاه جامع در مورد این بازارها ارائه کنیم.
بازار پول و سرمایه چیست؟
برای پاسخ دادن به سوال بازار پول و سرمایه چیست نیاز است که ابتدا با مفاهیم بازار و بازارهای مالی آشنا شویم. اصولا بازار به مکانی گفته می‌شود که در آن خرید و فروش کالا و دارایی‌های مختلف انجام می‌شود. البته در این مفهوم، مکان به معنی واقعی آن مطرح نیست و هر زمان که بین دو نفر خریدار و فروشنده یک معامله‌ای صورت می‌گیرد در واقع بازار شکل گرفته است.
بازارها را می‌توان براساس نوع دارایی که در آن‌ها معامله می‌ود به دو دسته بازار فیزیکی و بازار مالی تقسیم کرد. در بازار فیزیکی کالاهای فیزیکی مثل انواع کالا و زمین معامله می‌شود اما در بازارهای مالی سهام و اوراق مختلف مورد معامله قرار می‌گیرند. اگر دوباره به سوال بازار پول و سرمایه چیست برگردیم آنگاه می‌توان گفت که این دو بازار جزوی از بازارهای مالی با کارکردهای متفاوت هستند.
بازارهای مالی براساس سررسید تعهدات مالی به دو دسته بازار پول و بازار سرمایه تقسیم می‌شوند. در حالی که در بازار پول ابزارهای مالی با سررسید کمتر از یکسال برای تامین نقدینگی مورد نیاز شرکت‌ها و نهادها و افراد مورد معامله قرار می‌گیرند؛ بازار سرمایه برای ابزارهای مالی بدون سررسید یا با سررسید بیش از یکسال و به منظور سرایه‌گذاری بلند مدت ایجاد شده است.
بازار پول چیست؟
بازار پول (Money Market) بخشی از بازارهای مالی است که بر تامین منابع مالی کوتاه‌مدت با نقدشوندگی بالا و ریسک نسبتاً کم تمرکز دارد. این بازار یکی از مهمترین بخش‌های سیستم مالی است و به‌طور کلی برای رفع نیازهای نقدینگی کوتاه‌مدت بانک‌ها، شرکت‌ها و دولت‌ها به کار می‌رود. معاملات در این بازار معمولاً برای دوره‌های کمتر از یک سال صورت می‌گیرد.
بازار پول شامل مجموعه‌ای از نهادها و ابزارهای مالی است که نقش مهمی در تامین نقدینگی اقتصاد دارند. علاوه بر تامین نقدینگی، بازار پول امکان اجرایی کردن سیاست‌های پولی را برای بانک مرکزی فراهم می‌کند تا با فعالیت در بازار بتوانند بر روی اقتصاد کشور تاثیر بگذارند. در ادامه به بررسی کاملتر بخش‌های مختلف بازار پول می‌پردازیم.
ابزارهای اصلی بازار پول چیست؟
همانطور که از اسم خود بازار مشخص است ابزار مورد معامله در این بازار پول یا اوراقی است که از نظر نقدشوندگی و اعتماد بسیار به پول نزدیک هستند. بازار پول به نوعی برای وام‌های کوتاه مدت ایجاد شده است و برای این منظور از ابزارهای مختلفی مثل اوراق تجاری، اسناد خزانه، گواهی سپرده، اوراق قرضه کوتاه مدت و پذیرش بانکی استفاده می‌کند.
- اوراق تجاری (Commercial Papers): این اوراق که توسط شرکت‌های بزرگ صادر می‌شوند، یکی از ابزارهای اصلی تأمین مالی کوتاه‌مدت هستند. شرکت‌ها برای تأمین نقدینگی فوری از این اوراق استفاده می‌کنند. معمولاً سررسید این اوراق کمتر از یک سال است و بهره‌ی آن‌ها در مقایسه با دیگر اوراق مالی پایین‌تر است.
- گواهی سپرده (Certificates of Deposit): گواهی سپرده اوراق بهاداری است که بانک‌ها و مؤسسات مالی صادر می‌کنند. این گواهی‌ها معمولاً به‌طور کوتاه‌مدت (از چند ماه تا یک سال) صادر می‌شوند و به سرمایه‌گذاران امکان دریافت سود در سررسید را می‌دهند. بیشتر بانک‌ها از این ابزار برای جذب منابع مالی استفاده می‌کنند.
- اوراق خزانه (Treasury Bills): اوراق خزانه یکی از پرکاربردترین ابزارهای بازار پول هستند که توسط دولت‌ها برای تأمین مالی کوتاه‌مدت صادر می‌شوند. این اوراق بدون بهره هستند و با تخفیف از ارزش اسمی به فروش می‌رسند تا در سررسید با قیمت اسمی بازخرید شوند. سررسید این اوراق معمولاً کمتر از یک سال است.
- پذیرش بانکی (Bankers’ Acceptances): این ابزار معمولاً در معاملات بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد و نوعی تعهد بانکی است که بانک صادرکننده به پرداخت وجه در تاریخ مشخصی به شخص ثالث متعهد می‌شود. از پذیرش بانکی برای اعتمادسازی بین دو طرف معامله استفاده می‌شود.
- اوراق قرضه کوتاه‌مدت (Short-term Bonds): اوراق قرضه کوتاه‌مدت یکی از ابزارهای کم‌ریسک بازار پول هستند که شرکت‌ها یا دولت‌ها برای تأمین نقدینگی کوتاه‌مدت از آن‌ها استفاده می‌کنند. این اوراق معمولاً سررسیدی کمتر از یک سال دارند.
بازیگران بازار پول
بازار پول به‌عنوان یکی از ارکان مهم بازارهای مالی، نقش کلیدی در تأمین مالی کوتاه‌مدت و مدیریت نقدینگی دارد. ابزارهای متنوع این بازار باعث شده است که بازیگران مهم اقتصاد در آن نقش ایفا کنند که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به بانک‌ها، شرکت‌ها، دولت‌ها و مؤسسات مالی غیر بانکی اشاره کرد.
- بانک‌ها: بانک‌ها هم به‌عنوان صادرکننده ابزارهای مالی همچون گواهی‌های سپرده و هم به‌عنوان نهادهای واسطه‌ای در خرید و فروش ابزارهای مالی فعالیت دارند. بانک‌ها معمولاً از بازار پول برای تامین نقدینگی کوتاه‌مدت خود استفاده می‌کنند.
- شرکت‌های بزرگ: شرکت‌های بزرگ معمولاً برای تأمین منابع مالی کوتاه‌مدت خود از بازار پول استفاده می‌کنند. این شرکت‌ها با صدور اوراق تجاری و دیگر ابزارهای مالی نیازهای نقدینگی خود را رفع می‌کنند.
- دولت‌ها: دولت‌ها به‌طور مرتب از بازار پول برای تأمین مالی کوتاه‌مدت از طریق صدور اوراق خزانه و اوراق قرضه استفاده می‌کنند. این ابزارها برای کنترل نقدینگی و مدیریت بودجه کوتاه‌مدت دولت‌ها به‌کار می‌روند.
- موسسات مالی غیربانکی: صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار پول و مؤسسات مالی غیربانکی دیگر، مانند صندوق‌های بازنشستگی و شرکت‌های بیمه، از دیگر بازیگران این بازار هستند. این نهادها به‌دنبال سرمایه‌گذاری با ریسک پایین و نقدشوندگی بالا هستند.
مزایای بازار پول چیست؟
بازار پول یکی از کلیدی‌ترین بخش‌های نظام مالی فعلی است که توانسته است بسیاری از نیازهای فعالان تجاری را پاسخ بدهد. از جمله مهمترین مزیت‌های بازار پول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
نقدشوندگی بالا
ابزارهای مالی در بازار پول اغلب دوره‌های سررسید کوتاه‌مدت دارند (کمتر از یک سال)، که باعث می‌شود این ابزارها از نقدشوندگی بالایی برخوردار باشند. سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌راحتی دارایی‌های خود را به وجه نقد تبدیل کنند و از این طریق به سرعت به منابع مالی دسترسی داشته باشند.
ریسک پایین
بازار پول به دلیل تمرکز بر ابزارهای کوتاه‌مدت و صادرکنندگان معتبر (مانند دولت‌ها و بانک‌ها) معمولاً سطح ریسک بسیار پایین‌تری نسبت به بازارهای دیگر مانند بازار سهام دارد. این ویژگی، بازار پول را برای سرمایه‌گذارانی که به‌دنبال کاهش ریسک هستند، جذاب می‌کند.
تامین مالی کوتاه‌مدت
یکی از مهمترین کاربردهای بازار پول، فراهم کردن منابع مالی برای نهادهایی است که نیاز به نقدینگی فوری دارند. شرکت‌ها، بانک‌ها و دولت‌ها می‌توانند با صدور اوراق مالی مانند اوراق تجاری و اوراق خزانه، به سرعت منابع مالی مورد نیاز خود را تامین کنند.
ابزار سیاست‌های پولی
بازار پول به بانک‌های مرکزی کمک می‌کند تا سیاست‌های پولی خود را به اجرا بگذارند. با خرید و فروش ابزارهای مالی در این بازار، بانک‌های مرکزی می‌توانند حجم نقدینگی در اقتصاد را کنترل کرده و نرخ بهره را مدیریت کنند. این بازار نقش مهمی در کنترل تورم و تثبیت اقتصادی ایفا می‌کند.
ایجاد تعادل در نقدینگی
بازار پول به بانک‌ها و مؤسسات مالی امکان می‌دهد تا نقدینگی اضافی خود را به صورت موقت در این بازار سرمایه‌گذاری کنند یا در مواقع کمبود نقدینگی از این بازار منابع مورد نیاز خود را تامین کنند. این ویژگی موجب افزایش کارایی در مدیریت نقدینگی سیستم بانکی می‌شود.
کاهش هزینه‌های تأمین مالی
با وجود رقابت بین بازیگران مختلف بازار پول (مثل بانک‌ها، شرکت‌ها و دولت‌ها)، هزینه‌های تأمین مالی برای متقاضیان سرمایه کاهش می‌یابد. شرکت‌ها و دولت‌ها می‌توانند با هزینه کمتر به منابع مالی مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.
امکان سرمایه‌گذاری امن برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار
سرمایه‌گذارانی که به‌دنبال سود با ریسک کم هستند، می‌توانند در بازار پول سرمایه‌گذاری کنند. ابزارهای مالی موجود در این بازار مانند اوراق خزانه یا گواهی‌های سپرده، گزینه‌های مناسبی برای افراد و مؤسسات محافظه‌کار به‌شمار می‌آیند. در صورتی که به دنبال یک سرمایه‌گذاری امن هستید، می توانید از خدمات مشاوره سرمایه‌گذاری نیز استفاده کنید.
کمک به جریان مالی پایدار
بازار پول جریان مستمر سرمایه در بخش‌های مختلف اقتصاد را تضمین می‌کند. این بازار به ایجاد پایداری و امنیت مالی کمک کرده و باعث می‌شود کسب‌وکارها و دولت‌ها بتوانند بدون مشکل در دوره‌های کوتاه‌مدت به منابع مالی دسترسی داشته باشند.
پشتیبانی از تجارت بین‌المللی
ابزارهای مالی خاصی مانند پذیرش بانکی به تسهیل تجارت بین‌المللی کمک می‌کنند. این ابزارها تضمین می‌کنند که معاملات تجاری بین‌المللی با سرعت و امنیت انجام شود و مشکلات ناشی از تفاوت‌های زمان‌بندی پرداخت و تحویل کالا کاهش یابد.
معایب بازار پول چیست؟
علی‌رغم مزیت‌های زیادی که بازار پول به اقتصاد کشورها و شرکت‌ها ارائه می‌دهد، معایبی نیز برای آن قابل تصور است که به ویژه برای کسانی که به دنبال بازدهی بسیار بالا هستند، مناسب نیست. از جمله مهمترین معایب بازار پولی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
سود کمتر نسبت به بازارهای دیگر
ابزارهای مالی موجود در بازار پول مانند گواهی‌های سپرده یا اوراق خزانه معمولاً نرخ بهره پایینی دارند. در نتیجه، بازدهی سرمایه‌گذاری در بازار پول نسبت به بازارهای دیگر مانند بازار سهام یا بازارهای پرریسک‌تر کمتر است. این مسئله برای سرمایه‌گذارانی که به‌دنبال سودهای بالاتر هستند، جذابیت کمتری دارد.
تمرکز بر تأمین مالی کوتاه‌مدت
بازار پول به‌طور عمده بر ابزارهای مالی کوتاه‌مدت تمرکز دارد. این بدان معنی است که برای شرکت‌ها یا نهادهایی که به تأمین مالی بلندمدت نیاز دارند، این بازار گزینه مناسبی نیست.
ریسک تورمی
اگرچه بازار پول به‌طور کلی کم‌ریسک تلقی می‌شود، اما یکی از معایب آن ریسک تورمی است. اگر نرخ تورم در اقتصاد بالا برود، سود کم ابزارهای مالی موجود در بازار پول نمی‌تواند قدرت خرید سرمایه‌گذاران را حفظ کند و در نتیجه، ارزش واقعی سرمایه کاهش می‌یابد.
تأثیرپذیری از سیاست‌های پولی
بازار پول به‌شدت تحت تأثیر سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی قرار دارد. هرگونه تغییر در نرخ بهره یا سیاست‌های اقتصادی می‌تواند به‌طور مستقیم بر عملکرد ابزارهای مالی در این بازار تأثیر بگذارد. این وابستگی به سیاست‌های دولتی باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران نتوانند کنترل کاملی بر سودآوری سرمایه‌گذاری‌های خود داشته باشند.
محدودیت دسترسی برای سرمایه‌گذاران خرد
بسیاری از ابزارهای مالی موجود در بازار پول مانند اوراق تجاری یا اوراق خزانه ممکن است برای سرمایه‌گذاران خرد دشوار باشد. این ابزارها معمولاً به سرمایه‌گذاری‌های بزرگ نیاز دارند و برای افراد با منابع محدود کمتر در دسترس هستند. در مقابل، این بازار برای مؤسسات مالی و شرکت‌های بزرگ مناسب‌تر است.
نبود تنوع در ابزارهای مالی
ابزارهای مالی موجود در بازار پول نسبت به سایر بازارها تنوع کمتری دارند. بیشتر ابزارها محدود به اوراق کوتاه‌مدت، گواهی‌های سپرده، و اوراق خزانه می‌شوند. این مسئله می‌تواند فرصت‌های متنوع‌تری برای سرمایه‌گذاران ایجاد نکند و باعث کاهش جذابیت بازار پول شود.
نوسانات نرخ بهره
تغییرات در نرخ بهره به‌طور مستقیم بر ابزارهای مالی موجود در بازار پول تأثیر می‌گذارد. افزایش نرخ بهره باعث کاهش ارزش اوراق قرضه کوتاه‌مدت و سایر ابزارهای مالی موجود در بازار پول می‌شود. این مسئله می‌تواند باعث کاهش سودآوری و نوسانات در بازار شود.
بازار سرمایه چیست؟
بازار سرمایه به عنوان بخش دوم بازارهای مالی، جایی است که افراد و نهادها به خرید و فروش دارایی‌های مالی بلندمدت مانند سهام، اوراق قرضه و دیگر اوراق بهادار می‌پردازند. بازار سرمایه به تأمین مالی پروژه‌های توسعه‌ای و بلندمدت شرکت‌ها و دولت‌ها کمک می‌کنند.
هدف اصلی بازار سرمایه، تامین منابع مالی برای شرکت‌ها به منظور افزایش ظرفیت تولید، گسترش فعالیت‌های تجاری و بهبود زیرساخت‌ها است. همچنین این بازار به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که با خرید سهام و اوراق، در رشد و سوددهی شرکت‌ها شریک شوند و سود قابل توجهی به دست آورند.
یکی از ویژگی‌های کلیدی بازار سرمایه، امکان دسترسی به منابع مالی از طریق انتشار سهام و اوراق قرضه است. شرکت‌ها با عرضه سهام، بخشی از مالکیت خود را به سرمایه‌گذاران واگذار می‌کنند و در عوض، منابع مالی لازم برای توسعه و گسترش فعالیت‌های خود را به دست می‌آورند. از سوی دیگر، دولت‌ها و شرکت‌ها با انتشار اوراق قرضه می‌توانند وام‌هایی بلندمدت دریافت کنند که با بهره‌های مشخص در طول زمان بازپرداخت می‌شود.
بازار سرمایه نقش حیاتی در اقتصاد ایفا می‌کند. این بازار نه تنها به شرکت‌ها کمک می‌کند تا منابع مالی لازم برای پروژه‌های بلندمدت را تامین کنند، بلکه از طریق تخصیص بهینه منابع، به رشد اقتصادی، افزایش اشتغال و بهبود بهره‌وری کمک می‌کند. همچنین این بازار با ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران کوچک و بزرگ، نقش مهمی در توزیع ثروت و افزایش رفاه اجتماعی دارد.
مطلب پیشنهادی: گروه خدمات بازار سرمایه چیست؟
ابزارهای بازار سرمایه چیست؟
برخلاف بازار پول که در آن دارایی‌های کوتاه مدت با سررسید مشخص معامله می‌شود، در بازار سرمایه ابزارهای معامله شده یا سررسید ندارند یا سررسید آن‌ها برای بیش از یک سال تعیین شده است. در بازار سرمایه تنوع بالاتری از ابزارهای مالی تعریف شده است که مهمترین آن‌ها به صورت زیر است.
- سهام (Stocks): سهام، واحدهای مالکیت در شرکت‌های سهامی هستند که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند تا در سود و زیان شرکت‌ها شریک شوند.
- اوراق قرضه (Bonds): اوراق قرضه نوعی وام هستند که شرکت‌ها یا دولت‌ها با انتشار آن‌ها از سرمایه‌گذاران می‌گیرند و در زمان مشخصی به همراه بهره بازپرداخت می‌کنند.
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری (Investment Funds): صندوق‌ها منابع مالی سرمایه‌گذاران را جمع کرده و آن‌ها را در دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند. سرمایه‌گذاران در ازای سرمایه خود مالکیت واحدهای صندوق را به دست آورده و در سود یا زیان آن‌ها شریک می‌شوند.
- مشتقات مالی (Derivatives): ابزارهایی مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله که قیمت و عملکرد آن‌ها وابسته به دارایی‌های دیگر است و بیشتر برای پوشش ریسک یا افزایش احتمال سودآوری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بازیگران بازار سرمایه
برخلاف بازار پول که بیشتر سرمایه‌گذارن و فعالان آن اشخاص حقوقی است، بازار سرمایه امکان فعالیت اشخاص حقیقی را نیز فراهم کرده است و به همین دلیل گستره کاربران آن بسیار بیشتر است. افراد و نهادهای زیر از جمله اصلی‌ترین بازیگران بازار سرمایه هستند که در کنار هم برای مقاصد سرمایه‌گذاری فعالیت می‌کنند.
- سرمایه‌گذاران فردی: این افراد با خرید و فروش سهام، اوراق قرضه یا دیگر ابزارهای مالی در بازار سرمایه به دنبال کسب سود هستند.
- شرکت‌های سهامی: شرکت‌ها با انتشار سهام و اوراق قرضه، منابع مالی برای پروژه‌های توسعه‌ای خود تأمین می‌کنند.
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری: این صندوق‌ها شامل انواع مختلف صندوق‌ها مانند صندوق‌های سهامی، درآمد ثابت، و مختلط هستند که سرمایه‌گذاران منابع مالی خود را به آن‌ها می‌سپارند.
- دولت‌ها و نهادهای دولتی: دولت‌ها با انتشار اوراق قرضه و اوراق مشارکت، برای پروژه‌های عمرانی و هزینه‌های عمومی منابع مالی جمع‌آوری می‌کنند.
- کارگزاران و واسطه‌های مالی: این نهادها معاملات سرمایه‌گذاران را تسهیل کرده و به عنوان پل ارتباطی بین خریداران و فروشندگان عمل می‌کنند.
تفاوت بازار پول و سرمایه چیست؟
با توجه به مطالبی که تا به اینجای مقاله ارائه شد، می‌توان تفاوت بازار پول و سرمایه را در بخش‌های مختلفی مثل هدف، ابزارهای مالی، ریسک و بازدهی را بررسی کرد.
هدف سرمایه‌گذاری
بازار پول به تامین منابع مالی کوتاه‌مدت (معمولاً تا یک سال) اختصاص دارد. هدف اصلی این بازارها تامین نقدینگی فوری برای کسب‌وکارها و دولت‌ها است. سرمایه‌گذاری‌های این بازار معمولاً برای تأمین نیازهای کوتاه‌مدت مانند هزینه‌های جاری و پرداخت‌های سریع استفاده می‌شود.
این در حالی است که در بازار سرمایه، تمرکز بر تأمین مالی بلندمدت است. ابزارهایی مانند سهام و اوراق قرضه که در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرند، به شرکت‌ها و دولت‌ها امکان می‌دهند تا منابع مالی لازم برای پروژه‌های بلندمدت و توسعه‌ای خود را جمع‌آوری کنند.
ابزارهای مالی
ابزارهای مالی در بازار پول شامل سپرده‌های کوتاه‌مدت، اوراق تجاری، گواهی‌های سپرده، و اسناد خزانه است. این ابزارها معمولاً با دوره‌های بازپرداخت کوتاه و ریسک کمتر همراه هستند.در مقابل، ابزارهای مالی در بازار سرمایه شامل سهام، اوراق قرضه، اوراق مشارکت و مشتقات مالی است. این ابزارها عموماً برای دوره‌های زمانی طولانی‌تر و با ریسک بیشتر طراحی شده‌اند.
میزان ریسک و بازده
مدیریت دارایی و سرمایه‌گذاری‌ها در بازار پول معمولاً کم‌ریسک‌تر هستند و نرخ بازده پایین‌تری دارند. به دلیل کوتاه‌مدت بودن ابزارها و نقدشوندگی بالا، این بازار برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال حفظ نقدینگی و امنیت سرمایه خود هستند، مناسب است. سرمایه‌گذاری‌ها در بازار سرمایه به دلیل بلندمدت بودن و نوسانات قیمت دارایی‌های مالی، ریسک بیشتری دارند اما در عین حال بازده بالقوه بیشتری نیز ارائه می‌دهند.
نقش اقتصادی
بازار پول به تامین نقدینگی کوتاه‌مدت برای بانک‌ها، دولت‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کند و بخش حیاتی از سیستم مالی برای مدیریت نقدینگی و عملیات روزمره اقتصادی است. در مقابل، بازار سرمایه نقش مهمی در رشد اقتصادی ایفا می‌کند. این بازار به شرکت‌ها کمک می‌کند تا منابع مالی بلندمدت برای پروژه‌های توسعه‌ای و سرمایه‌گذاری‌های بزرگ جمع‌آوری کنند.
جمع‌بندی
در این مقاله جهت پاسخ به سوال بازار پول و سرمایه چیست ابتدا سوال بازار پول چیست را بررسی کرده و ابزارها و بازیگرهای آن را معرفی کردیم و پس از آن به سوال بازار سرمایه چیست پاسخ دادیم. هر دو این بازارها در یک اقتصاد سالم نقش بسیار مهمی دارند و توسعه آن‌ها به منزله توسعه فعالیت‌های اقتصادی کشور است.